1. Phương pháp lấy người học làm trung tâm (Learner-Centered approach) là gì?
Phương pháp “lấy người học làm trung tâm” (Learner‑Centered approach) là một cách tiếp cận trong giảng dạy mà người học là trung tâm của mọi quyết định thiết kế và triển khai khóa học. Thay vì chỉ truyền đạt kiến thức từ giảng viên sang học viên, phương pháp này khuyến khích học viên tham gia chủ động, tự phản hồi, tự đặt mục tiêu và học theo tốc độ của riêng mình. Trong bối cảnh e‑Learning, learner‑centered có nghĩa là các khóa học được thiết kế sao cho người học cảm thấy nội dung phù hợp, hoạt động tương tác phong phú và lộ trình học rõ ràng, từ đó họ có thể theo dõi tiến trình và đạt hiệu quả tối đa.
| LEARNER CENTERED APPROACH
Theo lý thuyết Self-Determination Theory (Deci & Ryan, 2000), con người học tốt hơn khi cảm thấy có quyền kiểm soát việc học của mình. Trong learner‑centered, học viên được tự chọn lộ trình, đặt mục tiêu, và điều chỉnh tốc độ học, điều này tăng động lực nội tại và giúp học tập hiệu quả hơn.
2. Tại sao phương pháp Learner-Centered quan trọng trong E-Learning?
Phương pháp lấy người học làm trung tâm quan trọng trong E-Learning vì nó giúp giải quyết các vấn đề phổ biến của học trực tuyến như thiếu động lực, khó tập trung và nội dung không phù hợp nhu cầu.
1
Tăng sự tham gia và hứng thú học tập
Khi nội dung và các hoạt động được thiết kế xoay quanh nhu cầu, sở thích và mục tiêu của người học, họ dễ dàng cảm thấy gắn kết và hào hứng hơn với bài học. Học viên không chỉ nghe hay đọc một cách thụ động, mà được thực hành, thảo luận, giải quyết vấn đề, từ đó tạo ra trải nghiệm học tập sinh động, hấp dẫn và đầy cảm hứng.
2
Tạo động lực học tập mạnh mẽ hơn
Khi người học thấy rằng họ có quyền kiểm soát tiến trình, lựa chọn lộ trình và đặt mục tiêu riêng, họ tự nhiên có động lực học tập cao hơn. Learner‑centered giúp người học hiểu rõ tại sao họ học và học để làm gì, từ đó họ chủ động tìm kiếm thông tin, thực hành kỹ năng và áp dụng kiến thức vào thực tế.
3
Hiệu quả ghi nhớ kiến thức tốt hơn
Thay vì học theo kiểu nhồi nhét thông tin, learner‑centered đưa người học vào các tình huống thực hành, mô phỏng, dự án hoặc thảo luận, giúp họ nghiên cứu, phân tích và đưa ra quyết định. Việc học qua trải nghiệm thực tế giúp kiến thức được củng cố sâu hơn, dễ nhớ lâu và vận dụng linh hoạt hơn trong các tình huống thực tế.
4
Cá nhân hóa trải nghiệm học tập
Learner‑centered giúp thiết kế nội dung, lộ trình và phương pháp học phù hợp với từng cá nhân. Người học có thể chọn module, tốc độ, định dạng (video, văn bản, audio), hoạt động thực hành, và thậm chí thứ tự học sao cho phù hợp với khả năng, phong cách học và mục tiêu của riêng mình.
3. Các bước áp dụng phương pháp Learner-Centered trong thiết kế E-Learning
Xác định chân dung người học
Thu thập thông tin về độ tuổi, trình độ, mục tiêu học, thói quen sử dụng thiết bị, hành vi học tập… Việc hiểu rõ người học giúp nội dung và trải nghiệm được thiết kế trúng nhu cầu thực tế.
Làm rõ mục tiêu học tập dựa trên năng lực
Không chỉ đặt ra mục tiêu cho khóa học, mà còn mô tả cụ thể người học sẽ làm được gì sau mỗi bài. Điều này giúp khóa học có định hướng rõ ràng và tránh lan man.
Xây dựng lộ trình học linh hoạt
Thay vì áp đặt một hành trình cố định, thiết kế E-Learning nên cho phép người học lựa chọn thứ tự bài học, tốc độ học hoặc nội dung muốn ưu tiên. Điều này phù hợp với năng lực của mỗi người.
Tăng cường tương tác chủ động của người học
Áp dụng quiz, nhiệm vụ nhỏ, thảo luận, phản hồi ngay lập tức (feedback loops). Tương tác này giúp người học duy trì sự chú ý và tăng khả năng ghi nhớ từ đó tiếp thu tốt hơn.
Cá nhân hóa trải nghiệm dữ liệu học tập
Dựa vào tiến độ, mức độ thành thạo, kết quả bài tập… để gợi ý nội dung phù hợp hơn cho từng người học. Đây là yếu tố cốt lõi để giữ chân học viên trong môi trường E-Learning.
Đánh giá và cải thiện liên tục
Thu thập phản hồi học viên, ghi nhận hành vi học tập và phân tích dữ liệu để điều chỉnh nội dung. Mô hình này đảm bảo khóa học luôn cập nhật và phù hợp với người học theo thời gian.
Theo Proceedings of the National Academy of Sciences,
“Active learning” giúp điểm kiểm tra trung bình cao hơn khoảng 0,47 độ lệch chuẩn
so với giảng dạy truyền thống.
4. Case Study: Ứng dụng E-Learning áp dụng phương pháp lấy người học làm trung tâm
➤ Prep
| PREP
✦ Lộ trình cá nhân hóa
PREP xây dựng lộ trình học riêng cho từng học viên dựa trên trình độ, mục tiêu và khả năng cá nhân. Nội dung, mức độ thử thách và bài tập đều được điều chỉnh sao cho phù hợp với từng người, giúp học viên học đúng cái họ cần và học theo nhịp của mình.
✦ Phòng luyện tập ảo – thực hành chủ động
Các phòng nói ảo và phòng viết ảo trên PREP tạo cơ hội để học viên thực hành kỹ năng thực tế và nhận phản hồi ngay lập tức. Người học chủ động tham gia, sửa lỗi và cải thiện kỹ năng, thay vì chỉ tiếp nhận thông tin thụ động. Tính năng này thể hiện rõ việc học viên được đặt vào vai trò chủ đạo trong quá trình học tập.
✦ Phản hồi cá nhân & hỗ trợ liên tục
Hệ thống “Teacher Bee AI” cùng giảng viên thật cung cấp phản hồi liên tục, giải đáp thắc mắc và định hướng học tập cho từng học viên. Nhờ đó, người học luôn được đồng hành và theo dõi tiến trình cá nhân, giúp họ cảm thấy được quan tâm và có động lực học tập.
➤ Retudy
✦ Nội dung học nhỏ gọn, phù hợp với nhu cầu cá nhân
Trên Retudy, người học được tiếp cận các bài học cực ngắn (Micro-Module) thường chỉ vài phút mỗi bài cho phép họ học theo nhịp riêng, lựa chọn chủ đề phù hợp với mục tiêu cá nhân như thi tiếng Anh, kiến thức chuyên môn hoặc kỹ năng mềm. Nhờ cách phân chia nội dung này, Retudy giúp người học chủ động điều chỉnh lộ trình học cho phù hợp với thời gian trống trong ngày, thay vì bị “ép” theo một khung học cố định.
✦ Tương tác và ôn tập thường xuyên
Retudy tích hợp các quiz, bài kiểm tra ngắn và hệ thống đánh giá liên tục giúp người dùng ôn lại nội dung ngay sau khi học. Việc này không chỉ giúp củng cố kiến thức mà còn mang lại phản hồi tức thì, một yếu tố quan trọng trong phương pháp lấy người học làm trung tâm, vì người học không chờ đợi mà được điều chỉnh lộ trình học dựa trên hiệu quả thực tế của mình.
✦ Gamification & động lực học tập
Retudy sử dụng các yếu tố trò chơi như hệ thống điểm, huy hiệu (badge) và bảng xếp hạng để thúc đẩy động lực học viên. Việc theo dõi tiến trình qua điểm, so sánh với chính mình hoặc người khác tạo ra cảm giác thành tựu và tiến bộ, giúp người học tiếp tục quay lại ứng dụng để duy trì thói quen học tập.
Kết luận
Phương pháp lấy người học làm trung tâm đang trở thành yếu tố cốt lõi trong thiết kế E-Learning hiện đại. Khi nội dung và trải nghiệm được xây dựng dựa trên nhu cầu, mục tiêu và hành vi thực tế của người học, hiệu quả học tập tăng lên rõ rệt: họ chủ động hơn, ghi nhớ tốt hơn và ít bỏ học hơn. Trong bối cảnh giáo dục số phát triển mạnh, áp dụng learner-centered không chỉ cải thiện chất lượng khóa học mà còn giúp các nền tảng tạo ra giá trị bền vững và thu hút người học lâu dài.
